Mar 12 | AUI | STEP | Wasina Iesu miibama iwonedi bo, “Tomogha tana kwabuve wain iwavi. Igari wiikenavivireni, dogu tana ibani wain kana ruruboto kiiravine, da wiikighukighu kana bare iyoghani. Bi wawaya iyuna da yana kwabuve ivikoyayidi da siyigimogimoneni, bi iwagawaga inagho takubure.

b 12:1Aisaiya 5:1-2

c 12:6 Mak 1:11

d 12:9Luk 13:34-35

f 12:10-11Mmko sisiyina Psam 118:22-23 kamone takabiyavi.

j 12:19Deuteronomy 25:5-6

l 12:26Exodus 3:6

m 12:30Deuteronomy 6:4-5

n 12:31Leviticus 19:18

o 12:32Deuteronomy 4:35

Mark 12

Kwabu Bagibagi Damdi kadi Miiba

(Matiu 21:33–46; Luk 20:9–19)

1 Wasina Iesu miibama iwonedi bo, “Tomogha tana kwabuve wain iwavi. Igari wiikenavivireni, dogu tana ibani wain kana ruruboto kiiravine, da wiikighukighu kana bare iyoghani. Bi wawaya iyuna da yana kwabuve ivikoyayidi da siyigimogimoneni, bi iwagawaga inagho takubure. ^{▼▼12:1 Wain kwabuna na tuna tanawa pinimina meme urawa tana sawavi. Mmko uravina uwana, bariyawa gamodima sakwatuvedi ‘grapes’. Wawaya mmkodi ‘grapes’ kayedima situgudaguda da sarubototavedi ruruboto gawarine, bariyawa gamodima sawona ‘wine press’. Bi miina kabikabiwiitaghome satore rughuveni, bi yiwamiwamira da ninina, kana waghawagha ‘wain’. Jius kiiravidiyena, noko wain na raghani nonowa kana rarima. Israel na God yana wain kwabuna.
,} ^b 2 Raghanina kabipura gabudarina ipiikana, kwabu wiibadana yana wiitamariyana tana ivipora inagho kwabu bagibagi damdi biiyadi, da kana reregha kabipura kamonama iyakabi. 3 Bagibagi damdi, wiitamariyana siburavi, da sigudani, bi ima kawanagha sivipora iveramagha. 4 Wasina wiibadana yana wiitamariyana tana ivipora; bi kwabu bagibagi damdi gayamina siruvi bi siwona wiisinimayamayayi. 5 Na yana wiitamariyana tana bada ivipora, na tuna bada sikasunuyi; bi wiitamariyana mududi kedana mayimayiyina sivikayoberowanedi, mududi siruwa bi mududi sivikasunughana.

6 Kwabu wiibadana wawaya tanagha imake da iyipora na tomoyina tuna wosina natunuwana. Tughura waghate, na natuna ivipora inagho bagibagi damdi biiyadi bi iwona, ‘Anoghonoghosi da natugu sinakabikarawayeni.’ ^c

7 Bi gegha, nokodi bagibagi damdi tudimani sivisisiya vivirana, ‘Mmkona kwabu wiibadana natuna. Kopiika, tanakasunuyi, bi yana kwabu na tanirapeneni.’

8 Na tomoyina natuna siburavi bi sikasunuyi da tubuyina sivitavena kanibuveni kwabu garina kubune.

9 “ Awaki, bada kwabu wiibadana inabera? Inapiika da bagibagi damdi inikasunughana, bi wudi imadiye yana kwabu inatore. ^d 10 Wiisuwona, God wonana kamone nada kokabiyavidi da iwona,

‘Akima meko abayoghayoghana sivisinighiighiiyeni na kata iviakima kiitowana ^{▼▼12:10Jius raghani tupana akima sabori da gimadi ghamadi bi bare sayoghana da yoghayoghana. Papasusu akimina na gimana kiitowanina nama papasusuve meme papa bata sibanana. Tuna na bare kunukununa bi papa yakabitawana gogona da barena tupana yakakokako. Iesu tuna papasusu akimina God yana bare wuna kiiravine, tuna taparoro. Ephesians 2:19–21 kokita.};
11 Mmko berana Bada ibera, ayagha matadaye yinuwakayowana.’” ^f
12 Jius babada sibera towoyi da siyaburavi, basuna sakovi da Iesu mmko iyisisiyeni na tudi kadi miiba. Bi gegha, da koroto sinagharedi, na sikitawiitaveni da sinagho.

Teks Wiimiisana kana Wiitarakiiyana

(Matiu 22:15-22; Luk 20:20-26)

13 Muriyena Jius babadidi,Perisis da Herod turaturana mududi siviporadi sinagho Iesu biidi da wiitarakiiyanama siyikayetayina. 14 Sipiika bi siwona bo, “Abawiiyeveveyana, kakovi da wonawaghata kwiisisiyedi, bi wawaya awaki siyanoghonoghotana gekuyinuwapoyedina. Gegha kuyanoghonoghosi da kadi waghawagha ghamadi, bi tam wiisuwone God yana keda kwiiyeveveyana wawaya biiyadi. Kuwonemii, wasina da teks tanimiisana Sisa ^{▼▼12:14 Sisa na tuna Roume damdi yadi kiiwawo.} biidi bo gegha?”

15 Bi iyakovi da siyaberabera towoyi da siyiyabeni ^{▼▼12:15Wiirubasina mma naboni: memeda Iesu iyawona bo, “Gegha Sisa biidi teks konimiisana,” na Roume babada Jiudiya siyakoyakoyayina na rubana siyapatumi. Bi memeda iyawona bo, “Sisa biidi teks kovimiisana,” na Jius damdi gegha sinakayovenina.} na iwonedi bo, “Awaki kiiravine tagu kwiikayekayegu? Denarius tana kopiikeni anakita.” 16 Na denarius tana sikabi sivereni, bi ivitarakiiyanedi bo, “Mmkona iyabo gubana da kana waghawagha?”

Tudi siwona bo, “Sisa.”

17 Na Iesu iwonedi bo, “ Wasina awaki Sisa rapene na Sisa kovereni bi awaki God rapene na God kovereni.” Bi yana sisiya sivisokoveni.

Nayi kana Sisiya Geghomiiri Magha Gabudarina Murine

(Matiu 22:23-33; Luk 20:27-40)

18 Sadusis ^{▼▼12:18 Sadusis tudi dam tana, mumuridi da babada ghamaghamadi Jius kamodiye. Tudi yadi wiigeruwana ivibogae geghaPerisis naboni na raghani tupadi na sikawakereyana. Sadusis gegha siyigeruwana da wawaya raborabobodi muriye raboboma sinageghomiiri. Tudi gegha siyigeruwana da nama aneyaneya bo kanukanuma mududi. Tudi yadi wiigeruwana na Mosis yana buka yadi imiikovi (5) igirumana (Gen, Ex, Lev, Num, Deut) bi gegha giruma kabikabikuwayenidi mududina.} iyawoghana sawona da wawaya gegha raboboma sinageghomiiri. Na mududi sipiika Iesu biidi bi siwona bo, 19 “ Abawiiyeveveyana, Mosis God yana gwara igirumi kiiravimiiye mma naboni: Memeda tomogha inarabobo da wavinena inakuyoveni bi natunatuna gegha, na tomoyina waresina tana kwaburina inarawayi da sinituwa, bi nokodi ededidi na naboni waresina raborabobona natunatuna. ^j 20 Raghani tana tomotomogha rakarakadi yadi 7. Iyarokona wasike irawayi, bi gegha siyituwa bi irabobo. 21 Na tiinaru murine kwaburina irawayi, gegha siyituwa bi irabobo. Berana mayimayiyina tomogha kana wiiaroba biidi itubugha inayi bi irabobo. 22 Nokodi rakarakadi yadi 7 wasikena sirawayi, gegha siyituwa bi sirabobo. Tughurinena wasikena irabobo. 23 Kata, raghanina raborabobodi tupadi geghomiiri magha gabudarine sinageghomiiri, na tuna iyabo wavinena? Basuna yadi 7 tupadi sirawayi.”

24 Iesu iwonabodedi bo, “Tami yami noghota sisiwana! Yana basuna God wonana bo yana maragata gegha koyakovina. 25 Raghanina wawaya raboboma sinageghomiiri, na tudi naboni aneyaneya abame bi gegha sinanayina. ^{▼▼12:25 Aneyaneya tudi gegha siyaraborabobona, bi gegha siyanayinayina bo siyituwana.} 26 Bi kata, wawaya raboboma sageghomiiri magha kiiravine, na memeda nada kokabiyavi da awaki Mosis yana bukaye igirumina, raghanina God irumaghatara tuna biidi kiikiiruku iyakarakarasina kamone. Name God Mosis iwoneni, ‘Tagu Abraham yana God bi Aisak yana God bi Jakob yana God.’ ^l 27 Na noko biidi na tanakovi da God na gegha wawaya raborabobodi yadi God bi wawaya yawayawiidi yadi God. Na yami noghota tupadi siwasiwanidi.”

Gwara Ghamanakina

(Matiu 22:34-40; Luk 10: 25-28)

28 God yana gwara kana wiiyeveveyana tana ipiika, bi Iesu da Sadusis naboni siyikawakereyana na iwaiyanedi. Iwaiyana da Iesu iwonabodena wiimasiyedi, na ivitarakiiyaneni, “God yana gwara meko iragata kirakii?”

29 Iesu iwona bo, “Gwara meko igekirakii na mmko: ‘Israel dammi, kowaiyana! Bada yada God, tuna kawagha Bada. 30 Bi God nuwanuwam tupana, kanumim tupana, yam noghota bi yam maragata tupadima kinuwayuyuneni.’ ^m 31 Gwara kana wiibata ghamanakina mma naboni: ‘Turaturam kuvinuwayuyunedi mayimayiyina tam mani kwiinuwayuyunemna.’ Mmkodi gwaradi bata na siragata kirakii, genaboni mududi.” ⁿ

32 Gwara kana wiiyeveveyana tomoyina iwona bo, “Abawiiyeveveyana, kuvisisiya wiimasi, wiisuwona da God tanagha, bi gegha god tana nama ririnena. ^o 33 God nuwanuwada tupanama, yada noghota tupanama bi yada maragata tupanama taninuwayuyuneni. Bi turaturada taninuwayuyunedi mayimayiyina naboni tudamani tinuwayuyunedana. Mmkodi gwara yadi bata kabisisiredi na sigekirakii gegha naboni ribiribi tagibudi da God biidi tasuwarana bi kate suwara mududi.”

34 Iesu iyakovi da tomogha noghota miisenama iwonabodeyana, na iwoneni bo, “Tam gegha iyarabaraba da God yana wiibadane kunarughu.” Na wawaya sinaghara da getana iyabo wiitarakiiyana mududi iyawonenina.

Waghawagha Keriso Wiitarakiiyanina

(Matiu 22:41-23:36; Luk 20:41-47)

35 Raghanina Iesu God yana bare garina kamone iyiyeveveyana, na iwona bo, “ Awaki kiiravine gwara kana wiiyeveveyana damdi sawona da Keriso na David tubuna? 36 Kanuma kabikabikuwayina David ivinuwasisiri na iwona bo, ‘Bada God yagu Bada iwoneni, “Mabo katiiyaguve kumakekira bi kam aviya anakabidi da kaye rogumve anatoredi.”p ^{▼▼12:36Wiisuwona, Keriso na Kiiwawo David kayekikina, bi gegha, da Keriso na igee da igee kirakii, bi kate tuna na bada David yana Bada.} 37 David tuna mani Keriso ikwatuveni da yana Bada. Na metagha konoghonoghosi, Keriso na tuna David tubuna bo?” Koroto ghamana Iesu yana sisiya nuwamiiseye siyawaiwaiyaneni.

Iesu, God yana gwara kana wiiyeveveyana damdi irugiuvedi

38 Iesu iyiyevevedina, iwona bo, “Kokita yapori da gwara kana wiiyeveveyana damdi gegha siniyabemina. Tarasowo rukarukaruwanidi siniyagha bi sinapepewa, bi yadi wiina wawaya kabikarawaye sinikiikiivedi wiigimona gawaridiye. 39 Bi yadi wiina makamake gawaridi miisedikabepepa bare kamodiye bi kate babada ghamaghamadi yadi gaware sinamake poragha raghanidiye. 40 Bi sarupari wiiguriguri na wawaya sanaghosi da tudi kabikabikuwayidi, bi kwabukwabura yadi bare sakita kirorovedi na siyabedi da baredi sirapeneyana. Mmkodi wawayidi, na God aro ghamanakina inaveredi.”

Kwabura yana Vereyana

(Luk 21:1-4)

41 Iesu suwara kabomidi gawarina riridiye imakekira God yana bare kamone, bi wawaya metagha mane siyatutura na iyaruru wiitetedi. Wawaya mumuridi korotodi mane peyaridi siyatutura. 42 Wasina bi kwabura moyamoyakina ipiika da kopar mane busobusodi bata, itura rughuwana suwara kabomina kamone. Bi mmkodi manedi yadi maragata damina igisikirakii. 43 Na Iesu kana kivikivina ikwatuvedi sipiika bi iwonedi bo, “Wiisuwona awonewonemi mmko kwaburina moyamoyakina puyo ghamanakina itore gegha naboni wawaya mududi. 44 Yana basuna, mmkodi wawaya mumuridi tupadi yadi mura ghamadi bi pinimidigha sivereyana, bi noko kwaburina bagune moyamoyakina, bi awaki kana makekawakawa na tupana itore.”